Onderzoek Cloudgebruik en -ondersteuning Gemeenten
In 2022 is onderzoek uitgevoerd onder gemeenten naar de behoefte aan collectief georganiseerde
cloudondersteuning. Een clouddienst verzorgt de opslag en de toegang tot gegevens, software en bestanden op een andere locatie dan de eigen ICT-infrastructuur. Het gebruik van clouddiensten neemt explosief toe. Gemeenten organiseren clouddiensten op dit moment zelf en zijn daarbij volgend ten opzichte van de koers van leveranciers. Zowel gemeenten als het College voor Dienstverleningszaken hebben verzocht de mogelijkheid te onderzoeken om de cloudtransitie bij gemeenten collectief te
organiseren. Middels standaarden, of ondersteuning, dan wel levering van een landelijke voorziening.
In het najaar van 2022 is daarom een breed onderzoek uitgevoerd onder gemeentelijke organisaties naar:
- Waar gemeenten staan in de cloudtransitie.
- Waar gemeenten tegenaanlopen.
- Wat gemeenten van de VNG verwachten t.a.v. de cloudondersteuning.
Onderzoek
Er is breed onderzoek gedaan naar de behoefte van gemeenten. Het onderzoek is kwalitatief van aard geweest met een enquête onder gemeenten (131 respondenten); diepte-interviews met ca. 25 gemeenten en leveranciers; consultatie CIO Beraad, GT Inkoopberaad, vakgroep architectuur IMG100k+; onafhankelijk benchmarkonderzoek door M&I Partners, een architectuuranalyse en interdisciplinaire expertconsultatie binnen VNG en VNG Realisatie. Uit dit onderzoek is een breed onderbouwd beeld ontstaan van de huidige situatie. Op basis hiervan zijn prioriteiten naar voren gekomen en oplossingsrichtingen geschetst.
Resultaten
Gemeenten geven aan dat de toename van het gebruik van clouddiensten (Software as a Service, SaaS, Platform as a Service, PaaS, en Infrastructure as a Service, IaaS) ervoor zorgt dat er veel wordt ge-outsourced naar leveranciers en dat daarmee de invloed van leveranciers op de bedrijfsvoering van gemeenten steeds groter wordt. T.a.v. software groeit het aandeel SaaS in 2025 naar ca. 70% van de totale softwarekosten. Verder maakt 68% van de gemeenten inmiddels gebruik van PaaS/IaaS-diensten. Hierbij ontstaan knelpunten t.a.v. controle over eigen data, organisatorische transitie naar een regie-organisatie, kennisschaarste bij personeel, financiële grip en leveranciersafhankelijkheid.
De conclusie van het onderzoek luidt dat gemeenten behoefte hebben aan het versterken van de regierol en daarmee van hun leveranciersmanagement en het versterken van de digitale veiligheid van hun SaaS- en PaaS/IaaS-diensten. Qua keuzes geven gemeenten aan dat zij grote behoefte hebben vanuit de VNG aan ondersteunende middelen voor de huidige SaaS en PaaS/IaaS voorzieningen en in beperktere mate behoefte hebben aan collectieve (platform)diensten.